7 مدل زعفران موجود در بازار
به طور کلی در مزارع زعفران یک نوع گل زعفران کشت میشود البته مدل های دیگری از این گل نیز وجود دارد اما زعفرانی که برای فروش وجود دارد همین زعفران است و این گل میتواند در فرایند پاک کردن و خشک کردن زعفران به ۷ دسته تبدیل شود. معیار دسته‌بندی و طبقه‌بندی زعفران تولیدی شکل ظاهری آن و فرایند خشک کردن آن است. انواع مختلف زعفران به شرح زیر است:
ریشه
پوشال
دخترپیچ یا دسته
سرگل (پوشال قلمدار)
نگین
شبه نگین
سوپر نگین ( پرسی و اتویی )
زعفران اصل و باکیفیت، طعم و رنگ و البته خاصیت خیلی بهتری داره. ما در هورگل تلاش میکنیم که با تهیه بالاترین کیفیت زعفران سوپر نگین صادراتی از کشاورز تمامی این نیازهارو رفع کنیم.
زعفران نگین
ویژگی‌های ظاهری زعفران نگین
زعفران نگین یکی از بهترین و زیبا‌ترین انواع زعفران است و از نظر رنگدهی نسبت به نوع های دیگر چند درجه بهتر است به همین دلیل است که بیشتر بار تولیدی این نوع زعفران را صادر میکنند. برای تشخیص این نوع زعفران می‌توانید از مشخصات ظاهری زیر استفاده کنید:
کاملا قرمز و یکدست
حجیم و درشت
طول نسبتا بلند کلاله‌ها و عدم شکستگی
کلاله‌ها از هم جدا هستند.
زعفران شبه نگین و سوپر نگین
در صورتی که طول زعفران نگین بالای 2.5 سانت باشد به آن زعفران سوپر نگین میگویند و اگر انتهای زعفران زرد باشه یعنی موقع فرایند پاک کردن طول بیشتری را چیده باشند و قسمت زردی زیادی نیز همراه زعفران باشد به آن زعفران شبه نگین میگوییم.
چگونه زعفران نگین تهیه میشود؟
زمانی که در هنگام پاک کردن زعفران، زعفران را از قسمتی که رنگ قرمز تمام میشود جداکنند و قسمتی که کلاله به هم چسبیده است ( قسمت انشعاب کلاله) را نیز جدا کنند، به محصول حاصل از این پاکسازی زعفران نگین میگویند.
زعفران نگین پرسی و اتویی
برای خشک کردن زعفران از دو روش استفاده میشود سنتی و اتویی. اگر زعفران نگین را به حالت اتویی خشک کنیم، قلم زعفران دچار شکستگی نمیشود وکاملا صاف و یکدست هستند.
زعفران سرگل یا ممتاز
به بخش قرمز و خالصی که در انتهای تار زعفران وجود دارد، زعفران سرگل می گویند. به دلیل جدا کردن بالاترین قسمت تار زعفران این قسمت را سرگل نام گذاری کرده اند.
چرا به زعفران سرگل ممتاز هم میگویند؟
در فرآیند پاکسازی زعفران سرگل تا حد ممکن، بخش سفید رنگ زعفران(ریشه زعفران) را از آن جدا می کنند و این کار کیفیت ظاهری و همچنین قدرت رنگ دهی آن را چند برابر می کند، به همین علت است که به این زعفران، زعفران ممتاز یا سرگل می گویند.
تهیه زعفران سرگل
از پاک کردن یا الک کردن زعفران دختر پیچ یا پوشال زعفران سرگل به دست می آید، از ویژگی های این نوع زعفران این است که در آن کلاله دیده می شود. البته در مراحل پاک سازی یا الک کردن امکان دارد که کلاله های زعفران شکسته شود.
به همین علت در این نوع زعفران مقداری زعفران شکسته و یا پودر شده دیده میشود که بر اساس مقدار موجود زعفران پودر شده و شکسته در آن به درجات مختلف تقسیم میشود.
خصوصیات زعفران سرگل
زعفران سرگل خصوصیات زیادی دارد که در این بخش می خواهیم به آن بپردازیم:
کلاله های زعفران سرگل سفیدی ندارند و کاملا قرمز هستند
ظاهری صاف و یک دست دارد
زعفران سرگل دارای رشته های کلاله ضخیم است
برای تشخیص اصل بودن یا تقلبی بودن زعفران روش های متعددی وجود دارد که ما در مقاله ای دیگر 9 روش برای تشخیص اصل بودن زعفران را آموزش داده ایم تا شما به راحتی بتوانید متوجه شوید زعفرانی که می خواهید تهیه کنید تقلبی است یا خیر.
زعفران پوشال
در هنگام فرآیند پاک کردن زعفران، زمانی که زعفران رو از قسمت پایین تری جدا میکنند و قسمت زردی بیشتری داخل زعفران باشد به آن زعفران پوشال میگویند.
این زعفران دارای کلاله بیشتری است، بسیاری افراد بر این باورند که وجود داشتن بخش زرد رنگ در پوشال، نشانی برای اصل بودن زعفران است. زیرا زمانی که کلاله به خامه متصل باشد دلیل محکمی برای سلامت و اصل بودن رشته زعفران بوده است.
انواع زعفران پوشال
زعفران پوشال قلمدار، زعفران پوشال معمولی، زعفران پوشال ضعیف، انواع زعفران پوشال است که داخل بازار وجود دارد.
زعفران پوشال قلمدار
این مدل زعفران پوشال جزو بهترین مدل زعفران پوشال است که کلاله های آن بسیار ضخیم است و فرخوردگی کمتری دارد، در این مدل زعفران میزان زردی یا خامه کمتر است و قلم ها درشتر هستند.
زعفران پوشال معمولی
این مدل زعفران دارای فرخوردگی بوده و ضخامت کلاله ها معمولی است و مقدار زردی یا خامه بیشتر بوده و نسبت به نوع ضعیف تر زعفران پوشال عطر و طعم بهتری دارد.
زعفران پوشال ضعیف
این نوع از زعفران پوشال بسیار ضعیف و دارای کلاله های بسیار نازک و شکننده است و نسبت به بقیه حالات زعفران ارزان تر است، دلیل وجود این نوع زعفران میتواند برای نامناسب بودن خاک و پیاز زعفران یا کافی نبودن آبیاری آن است.
مشخصات زعفران پوشال
یکی از مهم ترین مشخصات ظاهری زعفران پوشال ظاهر کلاله آن است. این نوع از زعفران، از کلاله و قسمت زرد رنگ زعفران یا خامه زعفران تشکیل شده است که طول خامه در اکثر مواقع از ۱ میلی متر شروع شده و تا ۳ میلی متر میرسد. اما از لحاظ قدرت رنگ دهی بسیار خوب بوده و دلیل آن این است که وجود تمام کلاله و بخشی از زردی زعفران باعث شده تا زعفران پوشال قدرت رنگ دهی بسیار خوبی داشته باشد.
مزایای زعفران پوشال
این نوع زعفران دارای مقدار بیشتری از کلاله قرمز است.
به دلیل وجود بخشی از زردی یا خامه، زعفران پوشال تمامی خواص یک رشته کامل زعفران را دارد،
قیمت مناسب تری نسبت به زعفران ممتاز یا نگین دارد.
اصل بودن زعفران پوشال به دلیل کامل بودن رشته زعفران توسط همه افراد قایل تشخیص است.
به زعفران رشته کامل یا دخترپیچ
از زمان‌های گذشته تا قبل از صنعتی شدن کاشت و برداشت زعفران، دسته‌بندی و بسته‌بندی این گیاه به دختران محول می‌شد و زنان کوشا به همراه مردان در مزارع زعفران مشغول به کار می‌شدند. حتی امروزه، در برخی نقاط جهان، بسته‌بندی زعفران به صورت صنعتی انجام نمیشود و دختران به عهده انجام این کار قرار دارند.
چرا زعفران رشته کامل به عنوان مادر زعفران‌ها شناخته میشود؟
از دیرباز، زعفران دخترپیچ معمولاً به همان حالت رشته‌ای که از گلبرگ جدا میشود، در بسته‌بندی قرار می‌گیرد و تغییر خاصی روی آن اعمال نمیشود. به همین دلیل، انواع دیگر زعفران (مانند زعفران سرگل یا ریشه زعفران) به صورت یکپارچه در این نوع زعفران جا می‌گیرند و به آن به عنوان مادر زعفران‌ها اطلاق میشود..
زعفران رشته کامل اصلا چیه ؟
زعفران رشته کامل یک محصول منحصر به فرد است. کشاورزان با زحمت زیاد، این نوع زعفران را تولید میکنند. بعد از جدا کردن رشته‌های زعفران از گلبرگ‌ها، آنها را در کنار یکدیگر قرار می‌دهند و خشک میکنند. سپس رشته‌ها را با نخ می‌بندند تا به شکل رشته باقی بمانند و ظاهر شکیل و رنگی زعفران حفظ شود. (برای این کار، معمولاً از نخ سفید استفاده میشود تا رنگ‌های شیمیایی نخ به رشته‌های زعفران منتقل نشود).
زعفران دسته کامل از سه قسمت تشکیل شده است:
– قسمت سفیدرنگ، که پایین‌ترین قسمت آن است و به “ریشه زعفران” معروف است.
– قسمت زرد، که میان قسمت سفید و قرمز قرار دارد.
– قسمت قرمز، که همان زعفران سرگل است و به عنوان زعفران شناخته میشود.
زعفران دسته به دو چینش تک سویه و دو سویه عرضه میشود. در چینش تک سویه، کلاله و خامه روی یکدیگر قرار می‌گیرند، اما در چینش دو سویه، کلاله‌ها در وسط و خامه‌ها در دو طرف قرار دارند.
چرا باید زعفران رشته کامل بخرم ؟
اگر این سوال برای شما هم ایجاد شده، ما برایتان جواب های قانع کننده ای داریم.
۱- خواص منحصر به فرد زعفران دختر پیچ
همانطور که پیشتر بیان شد، زعفران دختر پیچ ترکیبی از بخش‌ها و انواع گوناگون زعفران است و از این رو تمام خواص متنوع زعفران را به صورت کامل فراهم می‌آورد. با استفاده از این زعفران می‌توانید به عنوان یک راهکار پیشگیری و درمانی در برابر بیماری‌های قلبی، مغزی، پوستی، بیماری‌های دستگاه عصبی، اختلالات روانی از قبیل افسردگی، دردهای قاعدگی، کاهش اضطراب، اختلالات خواب و افزایش انرژی استفاده نمایید.
۲- عدم امکان تقلب در تولید زعفران دختر پیچ
زعفران نگین که تنها از بخش‌های کلاله و قرمز رنگ زعفران به دست می‌آید، دارای امکانات بسیار بالایی برای تقلب است. دلالان قسمت‌های زرد و سفید زعفران را هم‌رنگ سازی میکنند تا وزن آن بیشتر از مقدار واقعی شود. زعفران دختر پیچ، با دیده شدن تمام بخش‌های زعفران، این امکان را به دلالان نمی‌دهد و به شما اجازه می‌دهد تا از کیفیت زعفران دسته‌ای خود اطمینان حاصل کنید.
۳- قیمت مقرون به صرفه‌تر نسبت به زعفران نگین یا سرگل
قیمت زعفران دختر پیچ کمتر از سرگل و نگین است. این اختلاف نسبی به دلیل خلوص کمتر زعفران دسته دختر پیچ نسبت به دیگر انواع است. به عبارت دیگر، این زعفران دارای بخش‌های زرد و سفید رنگ است و رنگدهی آن کمتر است. به همین دلیل، دم کردن یک گرم زعفران دختر پیچ کمترین رنگ را نسبت به زمانی که گرمی از زعفران سوپر نگین دم میشود، به شما تحویل می‌دهد.
ریشه زعفران چیست؟
در ابتدا، بگذارید واضح بگویم این ریشه کاملاً متفاوت از آنچه شما فکر می‌کنید، است. ریشه زعفران یا خامه‌ی زعفران در واقع جزء آخرین قسمت کلاله‌ی زعفران است که به این نام مشهور است. پس، ریشه واقعی زعفران در زیر خاک جای گرفته است. گل زعفران شش گلبرگ بنفش و سه پرچم زرد دارد که به ساقه وصل شده‌اند. با جدا کردن گلبرگ‌ها، قسمت کلاله ظاهر میشود که شامل سه شاخه قرمز است و به قسمت انتهایی کلاله که به رنگ سفید است وصل میشود. این قسمت سفید به نام خامه یا ریشه زعفران شناخته میشود. اگر در هنگام جدا کردن زعفران کلاله به قسمت سفید (ریشه) وصل بماند و به شکل دسته‌ای روی هم قرار گیرد، این را زعفران دخترپیچ یا دسته می‌نامند. اگر کلاله قرمز زعفران به صورت جداگانه و مرتب شود، آن زعفران اصلی و با کیفیت است. هشدار! توجه داشته باشید که برخی از فروشندگان ریشه را رنگ میکنند و آن را به عنوان کلاله عرضه میکنند. این نوع زعفران کیفیت مناسبی ندارد و برای سلامتی ضرر آور است. در یک مقاله جداگانه، تکنیک‌های تشخیص زعفران اصل از تقلبی را آموزش داده‌ایم، بنابراین خواندن آن حیاتی است.
خواص ریشه زعفران
ریشه زعفران، همانند گل زعفران، حاوی ویتامین‌های B۱، B۲، B۶ و C، و همچنین عناصر معدنی از جمله آهن، منگنز و کلسیم است. اما نسبت به گل زعفران، مقدار کمتری از این مواد را داراست. تاکید میشود که ریشه، خلاف رشته‌های قرمز زعفران که حاوی مقدار کروسین بیشتری هستند، دارای کمترین مقدار کروسین است. این امر به دلیل کمتر بودن کروسین، عامل اصلی رنگدهی زعفران، منجر به رنگدهی پایین‌تر آن میشود.
به علت کمبود کروسین در ریشه زعفران، استفاده از آن در پیشگیری و درمان بیماری‌های چشمی، دیابت، آلزایمر و بهبود حافظه که از کروسین بهره‌مندند، موثر نیست. اما با توجه به دارا بودن مواد مفید دیگر در کلاله، ریشه زعفران قابل استفاده است در درمان اختلالات خلقی از جمله افسردگی، نشاط‌آوری، از بین بردن بوی بد دهان، شادابی پوست، تقویت قوای جنسی، بهبود عملکرد قلب و کبد، و مقوی معده و مثانه.
ریشه زعفران نیز میتواند – با توجه به خواص مشابه با زعفران – در مواقعی که رنگدهی زعفران مهم نیست و تنها خواص درمانی آن در نظر گرفته میشود، مورد استفاده قرار گیرد. این استفاده اقتصادی‌تر نیز می‌باشد زیرا ریشه زعفران با قیمت کمتری نسبت به گل زعفران عرضه میشود.
در تهیه غذاهایی که تنها طعم و عطر زعفران اهمیت دارد، مانند ته دیگ، شیرینی، سوپ، خورشت، شربت و دمنوش‌هایی که مواد رنگی دیگری به آن افزوده میشود، می‌توان از ریشه زعفران بهره برد. علاوه بر کاربرد درمانی، ریشه زعفران در صنایع مختلف از جمله داروسازی، شکلات‌سازی و صنایع آرایشی و بهداشتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
